Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı

Çölyak hastalığını hepimiz biliyoruz. Buğday tüketimine bağlı olarak ortaya çıkan bu hastalığın başka türevleri olduğunu biliyor muydunuz? Çölyak dışı gluten duyarlılığı bu türevlerden birisidir. Çölyak hastalığı ile karıştırılabilmektedir ancak çölyak hastalığından farklı semptom ve yönleri bulunmaktadır. Bu yazımızda sizlere çölyak dışı gluten duyarlılığı hakkında bilgi vereceğiz.

Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı Nedir?

Çölyak dışı gluten duyarlılığı ya da bir diğer tabi ile gluten intoleransı; gluten içerikli yiyecekleri tolere edemeyen ve çölyak hastalığına benzer semptomlar yaşayan kişilerde ortaya çıkan bir hastalıktır. Çölyak hastalığınız yoksa ama yine de glutenin vücudunuzda iyi olmadığından şüpheleniyorsanız, yalnız değilsiniz. Ancak bu hastalar çölyak hastalığında görülen aynı antikorlara sahip değildir. Ek olarak bu hastalık çölyak hastalığında olduğu gibi bağırsak hasarına yol açmamaktadır. Çölyak hastaları bağırsaklarında ciddi problemler ile karşılaşırken gluten intoleransına sahip kişiler yalnızca gluteni tolere edememe nedeniyle fiziksel belirtiler yaşamaktadır.

Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı Belirtileri

Çölyak dışı gluten duyarlılığı ya da gluten intoleransı çölyak hastalarından farklı semptomlar gösterir. Bu semptomlar bağırsak ile ilgili problemleri içermemektedir. Şişkinlik, karın ağrısı, ishal, kabızlık, eklem ağrısı, mide bulantısı ve baş ağrısı ya da açıklayacağımız gibi belirtiler yaşıyorsanız; yalnız değilsiniz. Belki de glüten intoleransı olarak da bilinen çölyak dışı glüten duyarlılığına sahip milyonlarca insandan birisiniz. Bu hastalarda baş ağrısı, eklem ağrısı, hazımsızlık, şişkinlik gibi belirtiler ortaya çıkar. Çölyak dışı gluten duyarlılığı belirtileri nelerdir?

Çoğu insan çölyak dışı glüten duyarlılığını ve çölyak hastalığını bağırsak bozuklukları olarak düşünür, ancak çoğu insanın anlamadığı şey, bu bozuklukların semptomlarının şişkinlik ve gazın çok ötesine geçtiğidir.

Aslında, glüten duyarlılığı veya glüten intoleransı olarak da bilinen çölyak dışı glüten duyarlılığı ve çölyak hastalığı ile ilişkili yüzlerce semptom vardır.

Karın ağrısı
Reflü gibi mide sorunları
Ciltte oluşan deri hastalıkları
Anemi (halk arasında bilinen ismiyle demir eksikliği)
Endişe
Otizm
Otoimmün hastalıklar
Davranış sorunları
Şişkinlik
Kemik kaybı
Bilinç kararması
Kabızlık
Gecikmiş ergenlik
Diş sorunları
Depresyon
Diyabet (tip 1, tip 2)

Şeklinde belirtiler görülmektedir. Gluten içerikli tahıllara ve yiyeceklere duyarlılığın birçok farklı belirtisi ve vücuda etkisi vardır. Ancak çoğu zaman şiddetli değildirler, hatta günlük yaşamın ağrı ve sızılarından çok da farklı değildirler. Bu nedenle fark edilmeyebilir ya da daha geç teşhis edilebilir. Bu birçok potansiyel semptomdan, özellikle problemler çoğu gün devam ettiğinde, sindirim sıkıntısı genellikle en yaygın olarak görülenidir. Şişkinlik, ishal ve kabızlık tipik olarak gluten duyarlılığı olan biri için endişe listelerinin başında gelir. Ek olarak, gluten içerikli gıdaların tüketilmesinden hemen sonra baş ağrısı, yorgunluk ya da halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkarsa, aslında altta yatan sorun çölyak dışı gluten duyarlılığı olabilir. Teşhiste gecikmemek için çölyak dışı gluten duyarlılığı ve çölyak hastalığı farklarını bilmek gereklidir.

Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı ve Çölyak Farkları

Çölyak dışı gluten duyarlılığı ve çölyak farkları bağırsak ile ilgili sorunlarla ilişkilidir. Gluten duyarlılığını keşfederken, çölyak dışı gluten duyarlılığı ya da gluten intoleransının olarak da bilinen bu hastalığı çölyak hastalığı ile aynı şeyler olmadığını unutmayın.

Genetik faktörlerimiz, gluten tüketimi ile doğrudan ilişkili tepki olarak ortaya çıkan otoimmün bir hastalık olan çölyak hastalığının gelişmesinde rol oynar. Çölyak hastalığının oluşması ya da ortaya çıkması için bir kişinin genetik yatkınlığı miras alması, gluten içerikli gıdalar tüketmesi; glutene bağlı bu hastalığı aktive etmesi gerekir.

Çölyak dışı glüten duyarlılığı, çölyak hastalığı ile aynı genetik temellere sahip değildir ve vücuttaki etkileri aynı hasara neden olmaz. Aslında çoğu zaman glutene duyarlı kişilerin yalnızca yukarıda belirttiğimiz semptomları yaşadığını ve herhangi bir bağırsak hasarı olmadığını gözlemlemek mümkün olabilir. Ancak bazı durumlarda, çölyak dışı gluten duyarlılığı olanların da sistemik bir bağışıklık reaksiyonu ve buna eşlik eden bağırsak hücresi hasarı olabileceği de görmek mümkündür.

Ek olarak bir diğer karıştırılan konu ise semptomlar benzer olsa da, çölyak dışı gluten duyarlılığı buğdaya karşı alerjik bir reaksiyon ile aynı şey değildir. Buğday alerjisi, bağışıklık sistemimizin buğday içerikli ürünlerin içerisinde bulunan yüzlerce proteinden herhangi birine verdiği tepkidir. Buğday alerjisi olan bir kişi, herhangi bir buğday türünü yemekten uzak durmalıdır, ancak buğday dışı kaynaklardan gelen gluten içeriklerini tolere edebilir. Ancak alerjisi olan bir kişi için buğday tüketmenin sonuçları ciddidir ve hatta hayati tehlike oluşturabilir. Bu sonuçlar mide bulantısı, karın ağrısı, kaşıntı, dudakların ve dilin şişmesi, nefes almada zorluk gibi semptomları içerir.

Çölyak dışı gluten duyarlılığı ve çölyak hastalığı birbirinden farklı ortaya çıkan ve birbirleriyle farklı semptomlara neden olan hastalıklardır. Gluten tüketimine bağlı olarak yaşadığınız semptomları göz ardı etmemeli ve glutensiz beslenmeye adım atmalısınız.