Çölyak Tanısı

Çölyak tanısı çölyak hastalığı olan ya da glutene bağlı çölyak hastalığı semptomları gösteren kişilerin net bir şekilde teşhis almasıdır. Çölyak tanısı bir takım test ve prosedürler ile birlikte yapılabilir. Çölyak hastalığı tanısı ile ilgili detaylı bilgiler için diğer yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Çölyak Tanısı Nedir?

Çölyak tanısı ve teşhisi oldukça uzun bir süreci içermektedir. Çoğu durumda ve genellikle önce kan testleri yaptırırsınız ve daha sonra başvurduğunuz uzman doktorun doğrudan ince bağırsağınıza baktığı endoskopi olarak bilinen bir prosedüre uygulanmak üzere süreç devam eder. En iyi senaryo ile birlikte çölyak tanısı için uygulanan test sonuçlarınızı birkaç gün ya da bir hafta içinde alacaksınız, ancak bu, özellikle gastroenterolog uzman hekimin yetersiz olduğu bazı bölgelerde çok daha uzun sürebilir. Çölyak tanısı için başvurduğunuz uzman hekim çölyak hastalığınız olup olmadığını belirlemeye çalışırken bekleyebilecekleriniz ve yardımcı olmak için neler yapabileceğinizi yazımızın devamında açıklayacağız.

Çölyak Tanısı Nasıl Konulur ?

Çölyak tanısı çeşitli kan testleri, biyopsi ya da genetik testler ile birlikte konulabilir. Bazı insanlar, çölyak hastalığı ile ilişkili olabilecek semptomlarını temizleyip temizlemediğini görmek için glutensiz ya da gluten free diyete geçerler. Bunun semptomlarınızı iyileştirip iyileştirmediği, diyete verdiğiniz yanıt çölyak hastalığı teşhisi için yeterli olmadığından sağlık uzmanınız tarafından teşhis testi ile takip edilmelidir.

Ek olarak glütensiz beslenmenin ya da gluteni beslenmeden çıkarmanın test sonuçlarını etkileyebileceğini unutmayın, bu nedenle değerlendirilirken bu dikkate alınmalıdır. Sağlık uzmanınız testten önce düzenli bir diyete dönmenizi önerebileceğinden, sağlık uzmanınıza diyet değişikliklerinizden bahsedin.

Ayrıca bazı mağazalardan ya da internetten satın alabileceğiniz çölyak hastalığı için evde yapılan tarama testlerini de düşünebilirsiniz. Bu testler bir laboratuvara gönderdiğiniz parmaktan alınan bir kan örneğini ile alınır ve sonuçları yaklaşık bir hafta içinde elinize ulaşmış olur.

Çölyak tanısı için bu testlerden birini seçerseniz, bu sonuçlar benzer şekilde etkilenebileceğinden, diyetinizde önceden değişiklik yapmaktan kaçının. Evde yapılan kan testi her zaman bir sağlık kuruluşu tarafından tıbbi testlerle takip edilmelidir.

Tıbbi kılavuzlar, çölyak hastalığı teşhisi konanların akrabaları için çölyak hastalığı testi önermektedir, çünkü bu durum ailelerde ilerlemektedir. Ailesel risk, spesifik genlerden kaynaklanmaktadır.

Bazı insanlar, çölyak ile ilgili genleri taramak için genetik testlerden de yararlanır. Bu testin net bir sonuç vermemesinin nedeni gluten içermeyen diyet düzenine devam etmemenizden kaynaklanır. Bununla birlikte, çölyak hastalığına sahip olmanın göstergelerinden ziyade yalnızca hastalık riskini gösterdiğine dikkat edin.

Çölyak hastalığı testleri özellikle ince bağırsak hasarı belirtileri aramaktadır ve bu nedenle testlerin doğru olması için glüten yemelisiniz. Gluten içeren yiyecekler yemiyorsanız veya yeterince yemiyorsanız, çölyak hastalığınız olsa bile testin negatif çıkması mümkündür.

Tüm testleriniz tamamlanana kadar günde birkaç kez glüten içeren gıdalarla normal bir diyet yemeye devam etmek idealdir.

Eğer daha önce glütensiz bir diyete başladıysanız, belirli bir süre boyunca belirli miktarda glüten yediğiniz ve ardından çölyak hastalığı için test yaptırdığınız glüten mücadelesi denen şeyi düşünmek isteyebilirsiniz. Bu yaklaşım bazı riskler taşır ve istediğiniz sonuçları vermeyebilir, bu nedenle potansiyel artıları ve eksileri hakkında sağlık uzmanınızla konuşun. Bazı durumlarda, sağlık uzmanınız çölyak hastalığı için genetik test önerebilir. Özellikle çocuklarınızda olabileceğinden şüpheleniyorsanız kesinlikle genetik test yaptırmalısınız.

Genetik testler, ağzınızdan bir çubuk tükürük örneği ya da vücudunuzdan kan alınarak yapılabilir. Evde kullanılan genetik test kitlerinde olduğu gibi, şu anda ne yediğiniz, klinik ortamda uygulanan bu tür testlerin sonuçlarını etkilemeyecektir.

Genetik testler size gerçekten çölyak hastalığınız olup olmadığını söyleyemez. Gerçekten çölyak hastalığına sahip olup olmadığınızı bilmek istiyorsanız bunun için kan testleri ve endoskopi yaptırmanız gerekir. Bu iki ana genden birine sahip değilseniz, her iki geni de taşımayan insanlarda bazı çölyak vakaları belgelenmiş olmasına rağmen, çölyak hastalığınız olma ihtimaliniz çok düşüktür.

Çölyak hastalığı için pozitif bir genetik test, kesinlikle çölyak hastalığınız olduğu anlamına gelmez. Nüfusun yaklaşık büyük bir çoğunluğu bu genlerden birini taşır ve büyük çoğunluğu hiçbir zaman çölyak geliştirmez.  Bununla birlikte ek olarak bu durumu geliştirebileceğiniz anlamına gelir. Çölyak hastalığı gen testiniz pozitif çıkarsa, özellikle ailenizde çölyak hastalığı öyküsü varsa sonraki adımlarınızı sağlık uzmanınızla görüşmeniz gerekecektir.

Çölyak tanısı zaman alabilir ya da her zaman çölyak hastalığınız olduğunu bilemeyebilirsiniz. Bu nedenle çölyak hastalığına bağlı olarak ciddi semptomlar yaşayana kadar hastalıktan haberdar olmazsınız. Ancak uzun süreli semptom varlığını ciddiye almalısınız. Bir uzman hekime başvurarak çölyak tanısı almanız durumunda glutensiz beslenme düzeni ile birlikte hayatınızı yoluna koyabilirsiniz. Çölyak hastalığı ile ilgili detaylı bilgiler edinmek isterseniz glutensizekmek.com.tr sayfamızdaki yazıları okuyabilirsiniz.