Çölyak Hastalığı Genetik Mi?

Çölyak hastalığı genetik mi sorusu epey merak edilen bir sorudur. Çölyak hastası olan kişiler neden bu hastalık ile karşılaştığını merak etmektedir. Bu nedenle çölyak genetik mi sorusunun cevabını araştırmaktadır. Bu yazımızda çölyak hastalığı genetik mi sorusunu cevaplayacağız.

Çölyak Genetik Mi?

Çölyak hastalığı olan hemen hemen tüm insanlar, çocuklarına da geçebilecek hastalık için bir gen türü taşırlar. Annenizde, babanızda ya da birinci dereceden akraba olduğunuz herhangi birinde çölyak hastalığı varsa sizde de çölyak hastalığı görülmesi yüksek bir ihtimaldir. Çölyak genetik bir hastalıktır.

Çölyak hastalığı için taşınan iki gen çeşidi vardır. Bu genler tıp dilinde, insan lökosit antijeni (HLA) DQ2  ve  DQ8 olarak adlandırılır. Çölyak hastalığı olan birçok insan bu genlerden her ikisine sahip olabilir ya da en az birine sahiptir. Oldukça seyrek görülen durumlarda ise bir kişi bu genlere sahip olmamasına rağmen yine de çölyak hastalığı görülebilir.

Çölyak hastalığı genetik olarak birbiriyle oldukça ilişkili bir durumdur ve ailelerde bir kişi çölyak hastasıysa kan bağı olan diğer kişilerde de görülür. Ancak, çölyak hastalığı durumu olan bir akrabanızın olması (çocuk, erkek kardeş, kız kardeş veya ebeveyn gibi birinci dereceden bir akraba bile) bu durumu geliştireceğinizi garanti etmez. Bazı durumlarda ailede olsa dahi çocukta çölyak hastalığı görülmemektedir.

Eğer siz ya da eşiniz çocuğunuzun çölyak hastası olup olmayacağı öğrenmek istiyorsanız genetik testi yaptırabilirsiniz.

Çocuklarda Çölyak Hastalığı

Çocuklarda çölyak hastalığı; genellikle genetik olarak ortaya çıkabilmektedir. Anne baba eğer çölyak hastalığına sahipse çok yüksek bir ihtimalle çocukta da çölyak hastalığı görülebilmektedir. Eşlerden herhangi birinin çölyak hastalığı varsa ve çocuk planlaması yapılmış ya da küçük bir çocuğunuz varsa genetik testler sayesinde çocuğunuzun bu hastalığa sahip olup olmayacağını öğrenmeniz mümkündür.

Çocuklarda Çölyak Hastalığı Genetik

Çocuklarda çölyak hastalığı genetik testler ile çocuğunuzun gelecekte çölyak hastalığı geliştirip geliştirmediğini anlamanıza yardımcı olabilir. Siz ya da eşiniz çölyak hastalığı için bir gen taşıyorsanız, çölyak hastalığı çocuklarınıza da geçebilir. Ancak gen taşımak, çocuğunuzun kesinlikle çölyak hastası olacağı anlamına gelmez. Çocuğunuzun çölyak hastalığı geliştirme riski altında olduğu anlamına gelir.

Çölyak hastalığı genetik testi için başvurduğunuz uzman doktor; kan testi sayesinde bu durumu tespit edebilmektedir. Test sonuçlarında yer alan HLA DQ2 ya da DQ8 değerinin pozitif olması çocuğunuzda çölyak hastalığı oluşumu için risk altında olduğunun göstergesidir. Bu gösterge kesinlikle çölyak hastalığı olacakları ya da çölyak hastalığına yakalanma şanslarının hâlihazırda düşük olduğu anlamına gelmez. Ancak çocuğunuzun  çölyak hastalığı için kan belirteçleri, bir diğer tabirle kan işaretleri, olup olmadığını görmek için düzenli aralıklarla kan testleri yaptırmalısınız.

Tam tersi olarak çölyak hastalığı genetik test sonuçları HLA DQ2 ya da DQ8 değerleri için negatif bulunmuşsa çocuğunuz çölyak hastalığı genlerini taşımaz. Negatif durumlarda çölyak hastalığı geliştirilmesi, görülmesi ya da ebeveynlerin bu hastalığı çocuklarına geçirmeleri mümkün değildir. Bazen test sonuçlarını doktorların okuması zor olabilir. Çölyak hastalığının genetiğini anlayan ve çölyak hastalığı hakkında çok şey bilen bir doktorla konuşmalısınız. Çocuğunuza çölyak hastalığı için genetik olarak test yaptırmayı seçerseniz, doktor sonuçları gözden geçirebilir.

Çölyak hastalığı genetik testler, oldukça önemlidir. Siz ya da çocuğunuz çölyak hastalığı riski oluşturup oluşturmayacağınızı bu testler aracılığı ile öğrenebilirsiniz. İnsanlar yaşamlarının herhangi bir noktasında çölyak hastalığı geliştirme riski altındadırlar. Gelecekte çocuklarınıza geçebilecek olan çölyak hastalığı genlerini taşıyıp taşımadığınızı öğrenebilirsiniz.

Kimler Çölyak Hastalığı Genetik Testi Yaptırmalı?

Kimler çölyak hastalığı için genetik testi yaptırmalı diye düşünüyorsanız; cevabımız bu kısımda. Glutensiz diyet uygulayanlar, çölyak hastaları ve çölyak hastalığına sahip olan bir akrabası olan herkes ileride çocuğunda çölyak hastalığı olup olmayacağını öğrenmek için genetik test yaptırmalıdır.

Hâlihazırda glutensiz bir diyet uygulayan kişiler de glutensiz bir diyet uygulasa bile genetik test yaptırmalıdır. Glutensiz diyet uygulamak çölyak hastalığının semptomlarını hafifletir; hastalığı tedavi etmez.

İnce bağırsak biyopsisi olmayan ancak uzun süredir glutensiz diyet yapan kişiler de bu testi yaptırmalıdır. Pozitif bir genetik test, glutensiz diyete yol açan semptomların çölyak hastalığından kaynaklanma olasılığını artıracak, ancak tanıyı doğrulamayacaktır. Çölyak hastalığı tanısını doğrulamanın tek yolu diyeti bırakmak ve ardından ince bağırsak biyopsisi yaptırmaktır. Ek olarak negatif sonuçlu bir test, hastalığın teşhisini dışlamaz: bu, teşhisin olası olmadığı, ancak imkânsız olmadığı anlamına gelir. Bu durumda başka tanıların düşünülmesi tavsiye edilir.

Herhangi bir akrabanız çölyak hastalığına sahipse kesinlikle genetik test yaptırmalısınız. Birinci dereceden akrabalık durumlarında olasılık çok yüksektir. Erken dönemde çölyak hastalığı teşhisi alırsanız; ciddi semptomlar oluşmadan tedavinize geç kalmamış olursunuz.