Glutensiz Beslenmesi Gereken Hastalıklar

Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı, gluten adı verilen bir proteine karşı bağışıklık sistemi yanıtı gösteren bir bağırsak rahatsızlığıdır. Bu hastalıklar, gluten içeren tahılları tüketmekle ilişkili belirtilere neden olabilir ve bazı durumlarda, uzun vadeli komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişiler, gluten içeren yiyeceklerden kaçınmalıdır. Ayrıca, diğer sağlık durumları nedeniyle de bazı kişilerin glutensiz bir diyet izlemesi gerekebilir.

Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı, buğday, çavdar ve arpa gibi tahıllarda bulunan gluten adı verilen bir proteine karşı bağışıklık sistemi yanıtı gösterir. Bu yanıt, bağırsaklarda iltihaplanmaya neden olabilir ve bu durum, uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişilerin, gluten içeren yiyeceklerden kaçınmaları önemlidir.

Glutensiz bir diyet izleme gereksinimi, sadece gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişiler için değildir. Diğer bazı sağlık sorunları, glutensiz bir diyet izlenmesini gerektirebilir. Bu durumlardan bazıları şunlardır:

Glutensiz bir diyet, hassas bağırsak sendromu (IBS) olan kişiler için önerilebilir. IBS, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, kabızlık ve ishal gibi belirtilere neden olan bir bağırsak rahatsızlığıdır. Bazı araştırmalar, glutensiz bir diyetin, IBS belirtilerini azaltabileceğini göstermektedir.
Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar, bazen glutensiz bir diyet izlemeleri önerilir. Bazı çalışmalar, glutensiz bir diyetin, otizm belirtilerini hafifletebileceğini öne sürmektedir. Ancak, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olmayan bazı kişilerde, glutensiz bir diyetin inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) belirtilerini azaltabileceği öne sürülmüştür. Ancak, bu konuda da daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Diyabetli bazı kişiler, glutensiz bir diyet izlemenin faydalı olabileceğini bildirmişlerdir. Bazı araştırmalar, glutensiz bir diyetin, kan şekeri seviyelerini kontrol altına alabileceğini göstermektedir. Ancak, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Hashimoto tiroiditi, romatoid artrit, lupus gibi otoimmün hastalıkları olan bazı kişilerde, glutensiz bir diyetin, belirtileri hafifletebileceği öne sürülmüştür. Ancak, bu konuda da daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Glutensiz bir diyet, yalnızca birçok sağlık sorunu için faydalı olabileceği gibi, aynı zamanda çeşitli besin açısından zengin gıdaların tüketimini de teşvik eder. Glutensiz bir diyet, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllar yerine mısır, pirinç, yulaf, quinoa ve diğer glutensiz tahılların tüketimini içerebilir. Ayrıca, glutensiz bir diyet, meyve, sebze, et, balık, tavuk, yumurta, süt, yoğurt, peynir, kuru yemişler ve tohumlar gibi birçok besin açısından zengin gıdanın tüketimini teşvik eder.

Glutensiz bir diyet izlemenin potansiyel yararlarına rağmen, bu diyetin bazı dezavantajları da vardır. Glutensiz gıdalar, glutenli gıdalara göre genellikle daha pahalıdır ve bazı durumlarda, glutensiz gıdaların lezzeti, dokusu ve besin içeriği, glutenli eşdeğerlerinden farklı olabilir. Bu nedenle, glutensiz bir diyet izleme kararını vermeden önce, bir doktora veya diyetisyene danışmak önemlidir.

Sonuç olarak, gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişiler, gluten içeren yiyeceklerden kaçınmalıdır. Bununla birlikte, glutensiz bir diyet, diğer sağlık sorunları olan kişiler için de faydalı olabilir. Glutensiz bir diyetin, çeşitli besin açısından zengin gıdaların tüketimini teşvik ettiği ve sağlıklı bir yaşam tarzının bir parçası olarak görülebileceği unutulmamalıdır.

Kaynaklar:

"Gluten-Free Diet," Celiac Disease Foundation, https://celiac.org/gluten-free-living/gluten-free-diet/

"Gluten-Free Diet: What's Allowed, What's Not," Mayo Clinic, 11 October 2019, https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/gluten-free-diet/art-20048530

"Gluten-Free Diet Guide for People with Newly Diagnosed Celiac Disease," Beyond Celiac, https://www.beyondceliac.org/gluten-free-diet/what-to-eat/eliac UK, https://www.coeliac.org.uk/information-and-support/living-gluten-free/gluten-free-diet/food-shopping/gluten-free-foods-list/